v     داشتن چه اطلاعاتي در طراحي الزامي است ؟

1.      نقشه هاي مورد استفاده در طرح

a)      نقشه هاي عمومي طرح :

    در اين نقشه بايد محدوده طرح مشخص شده و در آن محل عبور جاده ها ، لوله هاي آب ،‌  مسير عبور سيمهاي برق ،‌ محل چاهها ، مخازن آب ، تاسيسات و ..... مشخص شود

b)      نقشه توپو گرافي :

   جهت مشخص شدن ميزان شيب در اراضي بالاي 100 هكتار ( و در صورت زياد بودن شيب در اراضي زير 100 هكتار ) كه در آن خطوط تراز با اختلاف نيم متري ترسيم مي شود

c)       نقشه پروفيل طول مسير لوله اصلي و نيمه اصلي طرح :

   اين نقشه در اراضي كه داراي توپوگرافي نا منظم هستند براي انجام محاسبات هيدروليكي شبكه اصلي ضروري است . در صورت مسطح بودن زمين و يا داشتن شيب يكنواخت تهيه نقشه پروفيل مسير لوله اصلي الزامي نيست .

d)      نقشه هاي خاكشناسي :

   اغلب براي پروژه هاي بالاي 100 هكتار توصيه مي گردد . براي بدست آوردن يك سري اطلاعات از قبيل سري خاكها ،‌ بافت ، نفوذپذيري ، عمق لايه محدود كننده نفوذ ريشه و آب ، ميزان گچ ، آهك ، شوري و قليائيت خاك ، ميزان سنگريزه ، حاصلخيزي و عمق سفره هاي زير زميني مي باشد .

v     اطلاعات مربوط به كيفيت آب آبياري :

    تجزيه هاي مورد نياز آب آبياري براي استفاده در سيستم آبياري قطره اي به شرح زير است

    تعيين مقدار املاح محلول در آب آبياري ، سختي آب ، مواد جامد معلق در آب ، كل املاح محلول (TDS) يا هدايت الكتريكي ، نياز اكسيژن بيولوژيكي آب (BOD ) ، نياز اكسيژن شيميايي آب (COD) (اگر منبع آب فاضلابها هستند ) ، مواد آلي ، ميكرو ارگانيسم ها ،‌ آهن ، اكسيژن حل شده ، سولفيد هيدروژن ، باكتريهاي آهن ، باكتري هاي احيا كننده سولفات ، اسيديته .

v       اطلاعات هواشناسي :

   اين اطلاعات شامل درجه حرارت ،‌نم نسبي ،‌ سرعت باد ،‌ساعات آفتابي يا درجه ابري بودن هوا ،‌ ميزان بارندگي و شدت تبخير مي باشد . اطلاعات هواشناسي ماهيانه براي حداقل يك دوره 10 ساله براي تعيين نياز آبي با دقت قابل قبول كافي خواهد بود .

v     اطلاعات زراعي

   اطلاعات زراعي مورد نياز عبارت اند از:

1.      نوع محصول مورد كشت ، نقشه كاشت ( در زراعت فاصله كاشت و جهت رديفهاي كشت و در باغات فاصله كاشت درختان ) ، تاريخ كاشت و برداشت ،‌ سن درخت ( نياز آبي ) ،‌سطح سايه انداز آسمانه گياه در طول رشد ، عمق ريشه و ....

2.      ضوابط فني هيدروليكي طرح آبياري قطره ايبه طور كلي در طراحي شبكه آبياري قطره اي كليه ضوابط فني و هيدروليكي با در نظر گرفتن جنبه هاي اقتصادي بايد مورد توجه قرار داد

3.      ظرفيت شبكه بايد به نحوي طراحي شود تا نياز آب آبياري گياه مورد نظر را در موقع حداكثر مصرف به طور كامل تامين كند.

4.      EU يا يكنواختي توزيع آب ( خروجي قطره چكانها ) در كل سطح در حد قابل قبول باشد.

5.      ج- يكنواختي فشار آب بايد در حدي باشد كه با در نظر گرفتن يكنواختي ساخت قطره چكانها و طرز آرايش آنها ، درصد يكنواختي توزيع آب قطره چكانها حفظ شود

6.      قطر لوله هاي فرعي و رابط ( با در نظر گرفتن افت مجاز ) كوچكترين مقدار انتخاب شود

7.      شبكه طوري طراحي شود كه كمترين ميزان لوله هاي اصلي ،‌ فرعي ،‌ لاترال و ... در آن به كار برده شود.

v     چه كارهايي مي توان جهت كاهش ميزان لوله هاي مصرفي انجام داد ؟

1.      در كشتهاي رديفي صيفي جات و امثال آن كه فاصله رديفها كمتر از 3 متر است با تغيير فواصل كشت از هرلوله فرعي جهت آبياري دو رديف استفاده كنيم

2.      در درخت كاري با فاصله رديف بيش از 4 متر جهت افزايش سطح خيس شده و رشد بهتر ريشه در صورت اقتصادي بودن طرح به جاي استفاده از دو لوله فرعي از روشهاي زيگزاكي ، لوپ ،‌ يا استفاده از قطره چكانهاي چند تايي در جهت كاهش لوله ها توصيه مي شود .

3.      استفاده از لوله هاي رابط دو طرفه در مقايسه با لوله هاي رابط يك طرفه مي تواند طول لوله ها را  به نصف كاهش دهد. البته در اين روش بايد دبي لوله افزايش يابد كه اين امر با افزايش قطر لوله كه نتيجه آن افزايش قيمت لوله است ممكن مي شود. اما به طور تجربي ثابت شده كه استفاده از لوله هاي دو طرفه ارزانتر و بهتر است .

4.      استفاده از لوله هاي تلسكوپي و ...

v     عوامل مقدماتي موثر در انتخاب قطره چكانها

1.      PW (سطح خيس شده ) :

   استفاده از قطره چكانهايي با دبي 4تا12 ليتر در ساعت براي مكانهاي كه سطح خيس شده زيادي نياز داريم ( باغات)

   استفاده از قطره چكانهايي با دبي1تا4 ليتر در ساعت براي مكانهاي كه سطح خيس شده كمي نياز داريم ( صيفي جات‌ ، فاصله قطره چكانها نزديك است )

2.      كيفيت آب آبياري و انتخاب قطره چكان مناسب :

    در آبهاي نا مطلوب قطره چكان مقاوم در مقابل گرفتگي و يا قطره چكان خود شستشو دهنده و يا از قطره چكانهاي معمولي قابل شستشو استفاده شود

3.      توپوگرافي زمين :

    در زمينهاي ناهموار با شيب زياد از قطره چكانهايي كه قابليت تنظيم فشار دارند ويا قرار دادن لوله هاي فرعي روي خط تراز ( با شيب كم‌ ) واستفاده از فشار شكن .

v     نوع گياه :

1.      گياهان صيفي : قطره چكانهايي با دبي كم ، ارزان ،‌داخل لوله و محكم باشد

2.      درختكاري : قطره چكانهايي با دبي زياد و يا چند شاخه اي

3.      زراعت نيشكر : كه در موقع برداشت محصول مزرعه آتش زده مي شود استفاده از لوله هاي فرعي سوراخ دار يك بار مصرف توصيه مي شود . 

v   شرايط اجتمائي

1.       مهارت و دانش زارع

در منطقه اي كه قرار است سيستم آبياري قطره اي احداث گردد بايستي تحصيلات و مهارت زارع در استفاده  و نگهداري از سيستم  مورد توجه قرار گيرد ، تا در صورت نياز آموزشهاي لازم قبل از نصب شبكه به زارع داده شود

2.     فرهنگ زارع

زارع و كارگران مزرعه ممكن است با توجه به اعتقادي كه به سنتهاي خود دارند به سادگي سيستم آبياري قطره اي را قبول نكنند . در اين حالت بايستي قبل از احداث سيستم ،‌زارع و كارگران آبياري را براي پذيرش آن آماده كرد . اين كار با نشان دادن محاسن سيستم آبياري قطره اي در مناطقي كه قبلا در آن سيستم آبياري قطره اي اجرا شده و همچنين با انجام امور ترويجي امكان پذير است

3.   گردش آب در روستا

به طور سنتي آب در روستاها ي كشور بين زارعين به طور نوبتي گردش داده مي شود . معمولا هر 7 الي 15 روز نوبت آبياري زارع مي رسد. اين روش تقسيم آب با احداث سيستم آبياري قطره اي كه در آن  معمولا دور آبياري كم است مغايرت دارد.. اين موضوع قبلا بايد مورد بررسي قرار گرفته و مسئله به نحوي حل گردد. تغيير برنامه گردش آب و يا استخر ذخيره آب و همچنين يكپارچه سازي اراضي زارعين از راه حلهاي رفع اين مشكل مي باشد

شرايط اقتصادي براي انتخاب سيستم آبياري قطره اي بايستي با توجه به ارزش آب ،‌محصول ،‌هزينه هاي اوليه نصب سيستم ، هزينه هاي كارگري و بررسي اقتصادي در مقايسه با ساير روشها ي آبياري  قابل اجرا در محل انجام و در صورت داشتن توجيه كافي روش آبياري قطره اي انتخاب گردد . ضمنا با بررسي هزينه هاي كارگري ميزان اتوماتيك نمودن سيستم نيز مشخص ميگردد

v     فيلتراسيون

رسوبگذاري ذرات جامد

    جدا سازي و تصفيه نا خالصي ها ي جامد معدني و آلي را فيلتراسيون مي نامند. انواع فيلتر مورد استفاده در فيلتراسيون عبارت اند از : فيلتر توري ، فيلتر سيكلون ، فيلتر شن و حوضچه هاي رسوب گير.

    معمولا از فيلتر توري در كليه شبكه هاي آبياري استفاده مي شود ، فيلتر سيكلون براي جدا سازي ذرات جامد موجود در آب آبياري بكار مي رود،‌فيلتر شن براي جدا سازي ناخالصي هاي آلي و همچنين ذرات جامد كاربرد دارد . در صورتي كه آب آبياري حاوي ناخالصي هاي جامد زيادي  باشد استفاده از حوضچه هاي رسوب گير قبل از پمپاژ توصيه مي گردد .

v     رسوب گذاري شيميايي :

رسوب گذاري شيميايي در قطره چكانها بيشتر وقتي اتفاق مي افتد كه آب آبياري مورد استفاده از منابع آب زير زميني باشد . علت اصلي آن عمدتا وجود املاح محلول بيش از حد ( آهن دو ظرفيتي و بي كربنات كلسيم ) در اين آبهاست . اصلاح آب از نظر جلوگيري از رسوب آهن ( روش هوادهي ) مستلزم صرف هزينه زيادي بوده و در آبياري كاربردي ندارد .  بنابراين استفاده از اين آبها در سيستم آبياري قطره اي ، اگر بيش از حد مجاز آهن دو ظرفيتي داشته باشد توصيه نمي شود. ( حد مجاز آهن دو ظرفيتي 5/1 ميلي گرم در ليتر مي باشد ) اصلاح آب از نظر جلوگيري از رسوب كربنات كلسيم با افزايش اسيد تجاري به آب آبياري ممكن است توجيه اقتصادي داشته باشد، كه بايستي مورد بررسي قرار گيرد.  براي تعيين پتانسيل آب براي ايجاد اين رسوب تعيين شاخص اشباع بر اساس متد ارائه شده در نشريه آبياري و زهكشي شماره 29 فائو توصيه مي شود . اگر شاخص منفي باشد دليل بر مناسب بودن آب آبياري از جهت عدم ايجاد رسوب كربنات كلسيم در قطره چكانهاست . علامت مثبت دليل ايجاد رسوب در قطره چكانهاست كه در اين حالت مي توان با افزايش اسيد به آب آبياري آنرا اصلاح نمود . غلظت اسيد افزوده شده بر آب آبياري بايستي به حدي باشد تا با كاهش اسيديته آن علامت شاخص را منفي نمايد . توصيه مي گردد قبل از استفاده از اين آبها با انجام آزمايشي روي نمونه اي از آن مقدار اسيد مورد نياز محاسبه و تعيين شود سپس با توجه به كل اسيد مورد نياز ، بررسي اقتصادي انجام و در صورت مقرون به صرفه بودن نسبت به اصلاح و استفاده از آن اقدام گردد . در غير اين صورت استفاده از اين آب در شبكه آبياري قطره اي قابل توصيه نخواهد بود .

v     رسوب گذاري بيولوژيكي چيست ؟

فعاليتهاي بيولوژيكي در مجاري و منافذ قطره چكانها ممكن است باعث گرفتگي آنها شود . چون عوامل زيادي در شدت فعاليت بيولوژيكي موثر است بنابراين پتانسيل رسوبگذاري بيولوژيكي آب آبياري و گرفتگي قطره چكانها غير قابل پيش بيني مي باشد. كلر زني به آب آبياري يكي از راهاي عملي در جلوگيري از فعاليتهاي بيولوژيكي و در نتيجه جلوگيري از گرفتگي قطره چكانهاست، كه در صورت داشتن توجيه اقتصادي توصيه مي گردد.